Yılan Kale:Misis ile Ceyhan arasında, ovaya hâkim bir tepe üzerindedir. İç Anadolu’dan
gelip Gülek Boğazı yoluyla Adana, Misis, Payas ve Antakya’dan geçen tarihi
istila ve kervan yolunun üzerinde bulunan kale, dağ kaleleri zincirinin ilk
halkasıdır. Halk arasında “Şahmeran Kalesi” olarak da bilinen kalede Şeyh Meran
adlı bir kişinin yılan yetiştirip terbiye ettiği söylentisi yaygındır.
Dumlu Kalesi:Ceyhan’ın 17 km. kuzeybatısında Sağkaya bucağının Dumlu (Tumlu) köyünün
batısında ve 75 m. kadar yükseklikteki sert kalkerli bir tepe üzerindedir. 12.
yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Çevresi 800 metredir. Sekiz burçludur. Ovaya
bakan doğu köşesinde gözetleme kulesi bulunmaktadır. Tek kapısı doğuya
bakmaktadır. Kale içerisinde yapı kalıntıları ve sarnıçlar yer almaktadır. Tepe
etrafında kaya mezarları görülmektedir.
Ramazanoğlu Medresesi: 1540 yılında yapılmış klasik
Osmanlı medreseleri planındadır.
Tepebağ Evleri:Eski Adana evleri, aynı adlı Tepebağ Höyüğü’nün üzerinde ve eteklerindedir.
Tarihi sur içindeki Adana şehrinin yüzlerce yıllık kültürü burada saklıdır.
Tepebağ Evleri’nin çoğu 18. yüzyılda yapılmıştır.
Ramazanoğlu Konağı:Ramazanoğlu Halil Bey tarafından
1495 yılında yaptırılmıştır. Üç katlıdır. Kesme taştandır. Adana` nın ve
Türkiye`nin en eski ev örneklerindendir. Ailenin oluşturduğu harem bölümü
ayaktadır.Devlet işlerinin görüldüğü selamlık yıkılmıştır. Daha sonraki yıllarda
tüccarların tuz pazarı kurması nedeniyle "Tuzhanı" adı verilmiştir.
Hayriye Hanım Konağı: İlimiz Seyhan ilçesi Reşatbey
Mahallesinde bulunmaktadır.
Kurtkulağı Kervansarayı:Kurtkulağı Kervansarayı, Ceyhan’ın 12 km. güneydoğusunda Kurtkulağı
beldesindedir. 17. yüzyıl sonunda Hüseyin Paşa tarafından eski Halep kervan yolu
üzerinde yaptırılmıştır. Büyük kesme taşlarla yapılmıştır. 23.60x45.75 m.
boyutlarındadır. 1.80x2.15 m’lik kalın ayaklar ve kemerlerle örtülü odalar sivri
kemerli ikişer pencere ile aydınlanmaktadır. Kervansarayın hemen yanında, aynı
döneme ait ilginç bir mimarisi olan tarihi cami bulunmaktadır.
Ramazanoğlu Çarşısı: Ramazanoğlu Halil Bey`in kurduğu yeni Adana
şehrinin çekirdeğini oluşturmaktadır. 15.yy`da kurulan çarşı tarihi İpek Yolu
üzerinde bulunan Adana`nın en canlı ticaret merkezi olmuştur. Halen bu önemini
sürdürmektedir. Ramazanoğlu külliyesi içinde geniş bir alana yayılır. 16.yy.’
dan beri ticaret merkezidir.Osmanlı döneminde özel malların satıldığı kapan
denilen üç tarafı çevrili, önü açık dükkanlar; atölyeler ve hanlar vardı. Bugün
ise, iki bedesten, sadece portali ayakta kalmış Gön Hanı ve Çarşı Hamamı
bulunmaktadır.
Çarşı Hamamı:Ramazanoğlu Piri Bey tarafından 1529 yılında yaptırılmıştır. Soğukluk, sıcaklık
bölümü ve halvet odalarıyla klasik Osmanlı hamam mimarisinin tipik
örneklerindendir. Giriş kapısındaki taş işçiliği ilginçtir.
Büyük Saat Kulesi:Tarihi Ulu Cami Külliyesi içinde, 1882 yılında Vali Abidin Paşa tarafından
yaptırılmıştır. Kesme taştan dikdörtgen kesitli 32 m. yükseklikte bir kuledir.
Resmi dairelerin zamanlarını ve ezan vakitlerini göstermek için yapılmıştır.
Taşköprü:Adana Müzesi’ndeki kitabede mimar Auxentios tarafından 4. yüzyılda yapıldığı
yazılıdır. 319 m. uzunluğunda ve 13 m. yüksekliğinde olan köprü, yanlardan
ortaya doğru büyüyen 21 yuvarlak kemerden ibarettir. Bunlardan ancak 14’ü
sağlamdır. Ortadaki büyük kemerde iki aslan kabartması vardır.
Bahri Paşa Çeşmesi: Devrin valisi Bahri Paşa tarafından bugünkü
kuruköprü semtinde 1890 tarihinde yaptırılmıştır. İmar çalışmalarından dolayı
1952 kaldırılmıştır. Bu çeşmenin aynısı 1993 yılında Vali Recep Birsin Özen
tarafından aynı ölçüler içerisinde yaptırılarak Atatürk Parkının güney tarafına
yerleştirilmiştir.
Adana Yeşil Oba Şehitliği: 1920 yılı Haziran ayında kadın ve
çocukların çoğunluğunu oluşturduğu 100 kadar Türk’ün yolu Sarıhamzalı ve
Yolgeçen köyleri civarında ermenilerce kesilmiştir. Milli kuvvetlere ulaşmak
amacıyla yola çıkan bu grup, ermenilerce Kahyaoğlu Çiftliğine götürülerek
katledilmiştir.
Küçük Dikili Köyü Şehitliği: 1920 yılında Haziran ayında Karahan’daki
Milli kuvvetlere kavuşmak için yola çıkan 100’ e yakın Türk Yeşiloba yakınındaki
ermeni çiftliğinde alçakça öldürülmüşlerdir.
Saimbeyli Şehitliği:Kurtuluş Savaşı devam ederken, Saimbeyli’yi düşmandan
kurtarmak için yapılan çarpışmalarda Şehit olan 80 kişinin mezarı burada
bulunmaktadır.
İpek Yolu: Ceyhan - Kurtkulağı Kervansarayı, Karaisalı Kesir Han ve
Sarışıkhan, ipek yolu güzergahında bulunmaktadır.
Camiler,
Kiliseler, Sinegoglar
Kozan Kalesi ve Manastırı:Assurlular tarafından yaptırılmıştır. Kozan Kalesi (Sis) tarihi yol üzerinde
stratejik yönden önemli bir konumdadır. 9. yüzyılda Abbasilerin, 11. yüzyılda
Selçukluların ve daha sonra Haçlıların eline geçmiştir. Her üç yılda bir yapılan
vaftiz yağı çıkarma törenleri nedeniyle, Hıristiyan dünyasının önemli
merkezlerinden olmuştur.
Ulu Cami Ve Külliyesi:İldeki sivil mimari eserlerinin en önemlilerindendir. 1513 yılında
Ramazanoğlu Halil Bey tarafından yapımı başlatılmış, 1541 yılında Halil Bey’in
oğlu Piri Mehmet Paşa tarafından bitirilerek ibadete açılmıştır. Cami, Selçuklu,
Memluk ve Osmanlı mimari özelliklerini taşır. 34.50x32.50 m. ölçülerinde
dikdörtgen bir plan arz eden caminin kapısı Selçuklu mimari tarzında, minaresi
Memluk stilindedir. Kapının üzerindeki konik çatı ve minaredeki taş kemerler bu
çağın özelliklerini yansıtır. Kürsü beyaz mermer, mihrap ise siyah mermer ile
çevrilidir. Mihrap duvarı 16. ve 17. yüzyıl İznik ve Kütahya çinileriyle
kaplanmıştır. Gri çiniler 18. yüzyıla aittir ve sonraki restorasyon sırasında
yerleştirilmiştir. Birbirine bağlı dört kolon, ibadet alanını ikiye böler.
Caminin dış yüzeyinde ve giriş kapısında siyah beyaz taşlar kullanılmıştır.
Bitişiğindeki türbe Ramazanoğlu ailesinindir. Türbede son derece sanatsal bir
şekilde bitki motifleri ve çiniler kullanılmıştır. Caminin doğusundaki medrese
bugün öğrenci yurdu olarak kullanılmaktadır.
Hasan Ağa Camisi:Ali Dede Mahallesi’nde bulunan Hasan Ağa Camii, Adana’nın Osmanlı devri
klasik mimari tarzını taşıyan tek cami olması bakımından çok önemlidir. Müezzin
mahfeli üzerindeki ahşap işçiliği mükemmeldir.
Hoşkadem Camii:Kozan ilçesinde, Mısır Kölemen Sultanı Abdullah Hoşkadem tarafından 1448
yılında yaptırılmıştır.
Yağ Camii:Yağ Camii, önceleri “Eski Cami” adı ile anılıyorken, hemen yanında kurulu
yağ çarşısı nedeniyle daha sonraları bu adı almıştır. 1501 yılında Ramazanoğlu
Halil Bey’in emri ile kiliseden camiye çevrilmiş, günümüzdeki haline Piri Paşa
tarafından yaptırılan eklemelerle kavuşmuştur.
Yeni Camii: 1724 yılında yapılmış olup, Arap mimarisi
tarzındadır.
Akça (Ağca) Mescit:Adana’nın En eski Türk yapısı
olarak bilinen Akça mescit Ulucami Mahallesinde, Ulucami’ye 60 mt. Mesafede
bulunmaktadır. Ağca Bey isminde bir Türkmen ağası yaptırmış olduğundan bu ismi
almıştır. Eebcet denilen tarihlendirme Akça Mescitte görülmektedir. Bu fünkü
kitabenin bulunduğu giriş kapısının üzerinde evvelce kabartma olarak yapılmış ve
bugün izleri mevcut iki kuş figürü bulunmakta olup, bu kuş figürleri ebcet
hesabıyla bir tarih meydana getirmektedir. Böylece Ebcet hesapcılarının
değerlendirmesinin doğru olduğu kabul edilirse eser 812 Hicri (1489) yılında
yapılmıştır.
Bebekli Kilise:1880-90 yılları arasında yapılan kilisenin esas ismi Saint Paul’dür. Kilisenin
tepesinde Meryem Ana’nın 2.5 metrelik tunç heykeli bulunmaktadır. Heykelin
bebeğe benzemesi nedeniyle halk arasında Bebekli Kilise olarak bilinir.