Il Trafik No:
01
Yüzölçümü: 17.253 km²
Nüfusu: 2.201.670 (31 Aralık 2016)
Cografi Konumu:
Adana Toros daglarinin güneyinde yer alan Çukurova'da Seyhan nehri üzerinde
kurulmustur. Akdeniz’e yaklasik 160 km'lik kiyisi bulunan Adana Avrupa'yi,
Asya'ya baglayan önemli ulasim yollari üzerindedir.
Komsu illeri: Dogusunda Osmaniye 90 km, Hatay 190km,
Kuzeydogusunda K.Maras 187 km, Kuzeyinde Kayseri 332 km, Kuzeybatisinda Nigde
205 km, Batisinda Içel 70 km.
Topografyasi: (Daglar, Nehirler, Göller vb.)
Orta dogu ile kara ve demiryolu baglantisi Adana üzerinden yapilir. Bu
baglanti Toroslar'da Gülek Bogazi'ndan saglanir. Il yüzölçümünün % 49 daglik, %
23 yaylalar ve %27 ova ve düzlük alandir. Güneyden kuzeye gidildikçe Toroslara
varinca yükseklik 2500 m. asar. Toroslarin etekleri Akdeniz’e dogru ova biçimini
alir. Iç Anadoludan dogan Seyhan ve Ceyhan Nehirleri Akdenize akar. Toros
Daglarinin zirvesinde yedi göller vardir. Seyhan nehri üzerinde Seyhan ve
Çatalan Baraj gölleri, Ceyhan Nehri üzerinde Aslantas Baraj gölü ile, Karatas’
da Akyatan ve Agyatan kus cenneti gölleri vardir.
Iklimi : Adana Akdeniz iklim özelliklerini tasir. Yazlari sicak ve
kurak, kislari ilik ve yagislidir. Ortalama yagis miktari 625 mm.'dir. Yagislar
% 51 kisin, % 26 ilkbaharda, %18 sonbaharda, % 5 yazin düser. En soguk ay Ocak
(ortalama 9 C), en sicak ay Agustostur (Ortalamasi 28C ).
Bitki örtüsü:
Akdeniz iklimi özellikleri tasiyan bitki örtüsü, yüksekligi
700-800 metreye kadar olan kesimde, mersin (murt) (myrturs cummunis) sandal
(arbutus andrachne) kermes mesesi (quercus coccifera), çinar (platanus
orientatis), yabani zeytin (oleaeuropea sylvestris), akça kesme(philyrea
latifolia), menengiç (pistacia terebinthus), sakiz agaci (pistacia lentiscus),
funda (erica verticillata), erguvan (cercis siliquastrum), kara çali (paliurus
spina), zakkum (nerium oleander), okaliptus (ecalypus spp) gibi maki türü
agirliklidir. 800 metreden itibaren yayvan yaprakli mese (quercus calliprinus),
kizilcik (cornusman), defne (laurus canseriensis), daha yükseklerde çam türleri
(pinus nigra, pinus sylvestres), ardiç (junipearus), kayin (fagun), toros
göknari (abies cilicica), sedir (cedrus libani) ve 2000 metreden sonra alp tipi
çayirlar rengarenk çiçekleriyle dogal bir hali görünümündedir.
Çukurova bölgesinde yumrulu bitkilerden kardelen (galanthus plicus), yabani
siklamen (cyclamen mirabille hidebr), ada sogani, nergis (narissus), sümbül
(ylacinthus) ve benzeri bitkilere bahar aylarinda sikça rastlanir.
Yine bölgede kirsal kesimde yetisen, gelincik (pampal) çiçeginin Avrupa'daki
türlerinden farkli oldugu bilinmektedir.
Tarihçesi:
M.Ö. 1900 Luvi Kralligi (Hititlerin bir kolu), M.Ö. 1500-1333 Arzava Kralligi
(Hititlerden ayri dogu kökenli bir grup), M.Ö. 1900-1200 Hitit Kralligi, M.Ö.
1190-713 Kue Kralligi (Frigler), M.Ö. 713-660 Asur Kralligi, M.Ö. 663-612
Kilikya Kralligi, M.Ö. 612-333 Pers Satrapligi, M.Ö. 333-323 Helenistik dönemi,
M.Ö. 312-1333 Selökidler, M.Ö. 178-112 Karsunlar dönemi, M.Ö. 395-638
Bizanslilar ve M.S. 638 Islam devri sirasiyla Ermeni Kralligi, Misir Türk
Memluklulari, Ramazanogullari Osmanlilar, Fransizlar tarafindan isgal edilen
Adana 5 Ocak 1922'de kurtarilmistir. Böylece tarih boyunca on ayri ve büyük
medeniyete, 18 ayri siyasi yapilasmaya sahit olmustur.
Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin deltasinda verimli sulak arazide kurulu
Adana'nin tarihi, cografi konumu nedeni ile M.Ö. 6000 yillarina uzanmaktadir.
Adana, Antik Kilikya Bölgesinin en önemli sehirlerinden birisidir. Hititler’den
Osmanli’ya, gelmis geçmis birçok medeniyetlerin besigidir. Adini Yunan
mitolojisine göre Gök tanrisi Uranus’un oglu Adanus’dan almistir. Toroslardan
ovada genis kivrimlar yaparak Akdeniz’e dökülen Seyhan (Sarus)nehrinin
kiyilarinda kurumustur. Adana’nin merkezinde bulunan Tepebag höyügü, Insan
oglunun yerlesik hayata geçtigi neolitik döneme aittir. Tarihi M.Ö.6000 lere
kadar dayanan Dünyanin en eski yerlesim birimlerinden birisidir. Adana
Kiznuwatna Kralligi’nin Merkezi iken M.Ö.1350 lerde Hitit Federasyonuna dahil
olmustur. M.Ö. 9.yy.da Asurlular’in M.Ö. 7.yy.da Iranlilarin eline geçmistir.
M.Ö. 333’ de Büyük Iskender ve ordusuna ev sahipligi yapan Adana, Issos
savasindan sonra Makedonyalilar’in , Iskender’in ölümünden sonra da
Selefkiler’in eline geçmistir.
M.Ö. 1. yy. da Bölgede Eyalet valisi olarak görev yapan ünlü Hatip Çiçeron
zamaninda Roma devletinin hakimiyetine giren Adana, Dogu Roma’nin en büyük
ticaret merkezi olmustur. M.S. 260’da Sasaniler’in, M.S. 4. yy. da
Bizanslilar’in, 8. yy. da Abbasilerin, 10, yy, yine Bizanslilar’in, 11. yy. da
Selçuklular’in, 12. yy. da Ermeniler’in, 14.yy.da da Memlüklüler’in eline
geçerek tamamen Türklerin olmustur.
Türk Memlük Devleti zamaninda Orta Asya’dan Çukurova’ya gelen Türkler, bu
verimli ve sulak topraklar üzerine yepyeni bir medeniyet kurulmasinda öncülük
etmislerdir. Pyramos nehrinin adi Ceyhan, Sarus nehrinin adi ise Seyhan
olmustur.
Adana’da 1352 yilinda kurulan Ramazanoglu beyligi 1517 yilina kadar devam
etmistir. Bu tarihte, Misir seferine giden padisah Yavuz Sultan Selim, Adana’yi
Osmanli Imparatorluguna baglamistir. 1535 yilinda dogu seferine çikan Kanuni
Sultan Süleyman’a, 1638’de Bagdet seferine çikan padisah lV. Murat’a,1833’de
Osmanli devletine bas kaldiran Misir valisinin oglu Ibrahim Pasa’ya ve ordusuna
ev sahipligi yapmistir.
I.Dünya Savasinin bitis tarihi olan 1918’de Türkler için yen bir mücadele
baslamistir.
31 Ekim 1918’de Adana’ya gelerek Alman maresali LIMAN Von Sanders’den Yildirim
Ordulari Komutanligi’ni devralan Mustafa Kemal , “Savas, müttefikler için bitmis
olabilir; Ama bizi ilgilendiren savas, kendi istikbalimizin savasi, ancak simdi
basliyor” diyerek, Adana’da Kurtulus savasinin ilk isaretini vermistir. Bu
sirada düsman kuvvetleri Adana ve yöresini isgal etmeye baslamilardir. Amaçlari,
Avrupa devletlerine destek veren bir Ermeni devleti kurmaktir. 1918-1919
yillarinda, isgalciler, Adana’da zulüm ve iskence uygulamislardir. Bunca baskiya
dayanamayan Adanalilar örgütlenerek “Kilikya Milli Kuvvetler Teskilati”ni
kurmuslardir.
5 Agustos 1920’de Mustafa Kemal, Fevzi Bey (Çakmak) ve milletvekilleri
Pozanti’ya gelerek burayi il merkezi haline getirmisler ve Pozanti kongresini
yapmislardir. 1920 Kasim ayinda Fransizlar yenilgiye ugramislar ve Fransiz
Hükümeti, T.B.M.M. Hükümeti’ni resmen tanimistir. 20 Ekim 1921’de Fransizlar’la
“Ankara Antlasmasi” imzalanmistir. Bu antlasmaya uygun olarak 5 Ocak 1922’de
Fransizlar, Çukurova’dan tamamen ayrilmislardir. Bu tarihten itibaren il merkezi
tekrar Adana’ya tasinmistir.
-Siyah-Beyaz
Fotograflarla Adana