Dil (Lehçeler, ağız-şive, sözcük hazinesi, gün, hafta, ay adları)
Geniş bir alana ve yoğun bir nüfusa sahip olan ilde tek bir ağızın varlığından
söz etmek mümkün değildir. Merkezden hayli uzak ilçelerin ağızlarının farklı
özellikler teşiyacağı kesindir. İdari açıdan Adana’ya bağlı bulunan ancak komşu
illere daha yakın olan bu yerleşim merkezlerinin ağızları komşu il ağızlarından
izler taşımaktadır.
Adana ağızlarınnda özellikle Pozantı Tufanbeyli Feke ağızları yaygın biçimde
kullanılmaktadır.
Sözcükler ses bilgisi özellikleri
Örnekler :
Ünlülerle | Ünsüzlerle |
Gece - Ver-geç | Domuz – Donuz |
Cahil – Cahal | Kuzu - Guzu |
Kıymetli – Gıymatlı | Gölge - Kölge |
Zerdali – Zerdeli | Koyun - Goyun |
Karpuz – Garpız | Tatlı - Datlı |
Zerdali – Zerdeli | Sabah - Zabah |
Çamur – Çamır | Köfte - Köhte |
| Kibrit - Girbit |
Söz dağarcığı:Adana ağızları geniş bir söz dağarcığına sahiptir.Söz
varlığı incelendiğinde eski türkçe ve eskiAnadolu Türkçesi döneminde kullanılan,
ancak bugün yazı dilinde kullanılmayan bazı kelimelerin, farklı şekil ve
anlamlarda da olsa, Adana ağızlarında kullanılmakta olduğu görülür. Bu
kelimelerin bazıları şunlardır.
Bayaktan , Bayahtan : “Az önce, Demin”
Böbü, Böğü: “Zehirli ve büyük örümcek”
Balcan “Patlıcan”
Bider “Tohum”
Banadura “Domates”
Dıhıl “Gir”
Dulda “Sığınılacak kuytu emin yer”
Gındırık “Aralık”
Kele “Ayol”